“Onze focus is verschoven naar het helpen zoeken van een nieuwe woning.” – coördinator DIGIDAK over het nooddorp voor Oekraïense vluchtelingen

Gepost op 2025-01-20

Na de uitbraak van de oorlog in Oekraïne in februari 2022 kwam een grote vluchtelingenstroom op gang.  De stad Antwerpen bouwde tussen maart en oktober 2022 een nooddorp op het terrein Middenvijver op Linkeroever om de tijdelijke huisvestingsnood mee te helpen opvangen.

Het schepencollege besliste onlangs dat het dorp na bijna drie jaar wordt afgebouwd en dat het terrein Middenvijver in de loop van 2025 dient te worden leeggemaakt en hersteld in zijn oorspronkelijke staat.

De Huurdersbond sprak met Nikita De Braekell, coördinator van DIGIDAK vzw (onderdeel van BLENDERS vzw), een van de vrijwilligersorganisaties die de Oekraïense bewoners al jaren ondersteuning biedt, maar die nu samen met de bewoners wordt geconfronteerd met de nakende sluiting van het nooddorp en de moeilijke zoektocht naar een andere verblijfplaats.

In eerste instantie focust DIGIDAK zich vooral op digitale ondersteuning van de Oekraïense bewoners. Hoe komt het dat jullie ook met de woonproblematiek bezig zijn? Is dat een bewuste keuze of eerder ingegeven uit noodzaak?

Toen wij begonnen in augustus 2022, was onze oorspronkelijke taak helpen bij de inburgering van de vluchtelingen, administratieve ondersteuning en het opbouwen van digitale competenties. Vandaag de dag verlopen heel wat administratieve zaken immers digitaal. Andere taken bestonden erin om de vluchtelingen helpen in hun zoektocht naar werk en het aanleren van strategieën om via de computer op eigen houtje Nederlands te leren. Het volwassenonderwijs was immers overbelast in die periode en had te kampen met wachtlijsten.

In feite hebben we in functie van de hulpvragen van bewoners onze werking steeds bijgeschakeld.
We waren wel al bezig met het thema wonen maar het is pas op het moment dat de bewoners van dit nooddorp collectief hun opzeg hebben gekregen, dat onze focus echt verschoven is naar het helpen zoeken van een nieuwe woning.  Die collectieve opzegging is gebeurd midden oktober. De inwoners van dit nooddorp dienen hun woning te verlaten tegen eind januari.

Hoe kijken jullie tegen de geplande ontruiming aan? De oorlog is immers nog gaande. Nieuwe vluchtelingen stromen nog steeds in. Nieuwkomers zullen dan, net zoals de huidige bewoners van het nooddorp, meteen worden geconfronteerd met de hedendaagse realiteit van de huurmarkt (acute krapte, financiële obstakels, kwaliteitsproblemen,…).

Reeds van in het begin werd de inwoners van dit nooddorp ingeprent dat dit een eindig verhaal is. Een nooddorp is een noodoplossing, vandaar dat wij en andere organisaties zoveel moeite hebben gedaan hebben om hen zo snel mogelijk te integreren. Eind 2023 werden de inwoners op een grote infovergadering georganiseerd door de stad en CAW al gesensibiliseerd dat zij op korte termijn hun woning zullen moeten verlaten en op zoek dienen te gaan naar een alternatief.  Kortom, dit is zeker geen beslissing die zomaar ineens uit de lucht komt gevallen. De situatie nu is ook niet meer vergelijkbaar met de beginfase van de oorlog. Er was toen een acute en urgente vraag naar de opvang van vluchtelingen, nu is er eerder sprake van een gestage en controleerbare instroom.

Hoe vullen jullie de ondersteuning in bij de moeilijke zoektocht die zich nu stelt voor de bewoners om op korte termijn een woning te vinden op de private huurmarkt? Welke resultaten en/of obstakels stellen zich?

Initieel was er een afdeling van CAW actief in het nooddorp. Zij lieten kandidaat-huurders een document invullen dat aangeeft wat hun budget is, hoe groot de woning dient te zijn en eventuele andere randvoorwaarden. Hiermee gingen onze vrijwilligers dan aan de slag. Ze hielpen met het zoeken op internet naar geschikte woningen, met mails opstellen en bellen om een afspraak vast te leggen. Sinds januari is CAW geen actieve partner meer in het nooddorp. De afstand is daarmee wel vergroot voor bewoners. We merken dat wij dit stukje nu zelf ook meer opnemen.

Die zoektocht loopt niet altijd even gemakkelijk. De huurmarkt is sowieso al oververhit, maar voor Oekraïense vluchtelingen is het nog eens extra moeilijk om iets te vinden omdat het niet zeker is hoe lang ze hier kunnen en willen blijven. Ook blijft er natuurlijk een taalbarrière. Dat schrikt kandidaat-verhuurders vaak af. Het is mede dankzij de intrinsieke gemotiveerdheid van onze vrijwilligers dat de vluchtelingen het hoofd niet laten hangen en blijven zoeken. Dat levert wel degelijk resultaat op. We kunnen toch al spreken van een grote daling en horen van vrijwilligers en bewoners ook de succesverhalen. Op dit moment (eind december) zijn er nog rond de 400 vluchtelingen aanwezig en dat cijfer daalt per week met enkele tientallen.

De deadline voor de ontruiming van het nooddorp ligt op einde januari 2025. Hoe streng denk je dat de stad deze deadline zal handhaven en is er ruimte voor een eventuele verlenging (gelet op de woningkrapte)? Staan jullie hierover in overleg met de stad?

In de schoot van het partneroverleg staan we op regelmatige basis in contact met de stad. De planning voor de werkelijke afbraak van het nooddorp is nog niet bekend. Wel zal er op een humane manier worden gekeken naar elke gezinssituatie en gepaste ondersteuning worden gezocht via Digidak, de stad en de maatschappelijke diensten.

Wil je zelf meehelpen met het zoeken naar een nieuwe woning voor Oekraïense vluchtelingen nu het probleem steeds prangender wordt? Je hoeft zelf zeker geen computergenie te zijn. Digidak zoekt naar mensen die zelf kennis op thuisgebruikers-niveau hebben en die anderen willen helpen om hun weg te vinden in onze (digitale) maatschappij.

Wil je graag meer informatie? Stuur een mailtje naar nikita.debraekell@blenders.be