Wat is jullie visie over het woonbeleid van de toekomst?
De Vlaming heeft nog steeds een baksteen in de maag. In Vlaanderen is 72% van de huishoudens eigenaar van een woning. Het verwerven van een eigen woning is en blijft het centraal uitgangspunt van Open Vld, want een woning verwerven betekent vrijheid en blijft de beste sociale bescherming (4de sociale pensioenpijler). Eigenaarschap stimuleren blijft een primordiale doelstelling van het Vlaams woonbeleid. Echter staat de betaalbaarheid van wonen onder druk. Het Vlaams woonbeleid moet de betaalbaarheid van wonen bevorderen door enerzijds het aanbod aan betaalbare woningen te verhogen, anderzijds moet de toegang tot een eigen woning voornamelijk voor de zogenaamde first time buyers gevrijwaard worden.
Daarnaast pleit Open Vld voor een sterke private huurmarkt door afschaffing van een lawine aan regels. Daarom pleit Open Vld tégen een belasting op reële huurinkomsten en voor meer rechtszekerheid voor verhuurders. Ook op de private huurmarkt staat de betaalbaarheid onder druk. Open Vld wilt daarom blijven inzetten op het uitbreiden van budgethuren.
Hoe wil uw partij de private huurmarkt kwaliteitsvoller en betaalbaarder maken?
De beleidssporen rond kwaliteitsvoller en betaalbaarder wonen interageren met elkaar. Een opwaardering van de kwaliteit heeft immers een impact op het aanbod en de prijs. De laatste jaren doet er zich een wooncrisis voor aan het onderste segment van de private huurmarkt. Het tekort aan private huurwoningen speelt hierin een grote rol: verhuurders hebben immers de zekerheid dat hun pand verhuurd geraakt, ongeacht de kwaliteit ervan. De enige structurele oplossing om de koop- en huurmarkt betaalbaarder te maken, is meer aanbod creëren. We moeten daarom afstappen van de complexe regelgeving inzake omgevingsvergunningen en evolueren naar een systeem met twee bestemmingscategorieën: open en dynamische ruimte. Lokale besturen vergunnen binnen de dynamische ruimte o.b.v. kernkwaliteiten in plaats van tal van gedetailleerde verordeningen uit te vaardigen.
Door in te zetten op energiebesparende investeringen voor huurwoningen met een beperkte verhuurprijs, bijvoorbeeld via MijnVerbouwPremie, zorgen we er voor dat huurwoningen energiezuiniger worden. Zo daalt ook de energiefactuur voor de huurders. Daarnaast willen we verder de huurpremie geleidelijk uitbreiden voor wie werkt.
Hoe wil uw partij de toegang tot de private huurmarkt bevorderen?
Tegen discriminatie zullen we ons altijd verzetten. Met het nieuwe Vlaams Mensenrechteninstituut hebben we een nieuw slagkrachtig orgaan waar benadeelde burgers terecht kunnen. Verder financiert de Vlaams overheid binnen Plan Samenleven correspondentietesten. We zien dat zelfs sensibiliserende testen een positief effect hebben, dat moet blijven gebeuren.
Schaarste wekt discriminatie in de hand, aanboduitbreiding is dus ook voor een goede toegang tot de huurmarkt belangrijk.
De huurwaarborglening dient bekender gemaakt te worden bij huurders.
Hoeveel extra sociale woningen wil uw partij de volgende legislatuur realiseren en op welke manier zal u dit doen?
Vlaanderen kampt met een stevig tekort aan sociale woningen. Naast de 176.000 sociale huurwoningen staan er vandaag evenveel mensen op de wachtlijst (cijfers 2022). De groep die in aanmerking komt voor sociaal wonen is echter nog veel groter dan deze cijfers doen vermoeden. Diegene die zich kandidaat stellen, wachten gemiddeld drie à vier jaar op een sociale woning. Daadwerkelijk instromen betekent voor kandidaat-huurders echter een wereld van verschil. De sociale huurprijs bedraagt immers gemiddeld de helft van wat men op de private markt betaalt voor een gelijkaardige woning.
De budgetten van sociale woningbouw gaan jaar na jaar omhoog. De bouw van sociale woningen is echter zeer inefficiënt en op termijn onbetaalbaar. Per jaar kunnen we slechts 4% van de wachtlijst echt aan een woning helpen. Laat private actoren ook investeren in de bouw van sociaal woonpatrimonium en zorg als overheid voor eenvoudige en transparante regels die men bewaakt waar het moet. Het ingevoerde systeem van de geconventioneerde huur is veelbelovend, maar we stelden vast dat er nog gesleuteld moest worden aan het systeem.
Daarnaast wenst Open Vld blijvend in te zetten op activering en doorstroming van sociale huurders. Het activeren van sociale huurders kan worden bevorderd door het aanbieden van opleidingen en begeleiding op het gebied van werkvaardigheden. Daarnaast kunnen programma’s zoals sociale inclusie worden geïmplementeerd om te betrokkenheid te begroten. Verder moet ook de doorstroming van sociale huurders worden bevorderd. Dit kan door middel van financiële ondersteuning of incentives (premie of gunstige leningen), een performant activeringsbeleid en begeleiding bij het maken van de overstap richting meer zelfstandige vormen van huisvesting.
Hoe wil uw partij de sociale huurprijzen betaalbaarder maken?
De huurprijsberekening van SHM- en SVK-huurders is naar elkaar toe geëvolueerd, die evolutie moet verdergezet worden: de SVK-prijs moet verder zakken. Maar we zijn niet van mening dat de gemiddelde sociale huurprijs verder moet zakken. Het systeem moet herbekeken worden i.f.v. het vermijden van de inactiviteits- en promotieval: wie werkt, wordt vandaag geconfronteerd met een hogere huurprijs of zelfs opzeg. Een sociale woning moet voor wie kan werken een tijdelijke oplossing zijn. We willen dat sociale woonwijken activeringswijken worden, waar we een kinderopvanginitiatief of werkwinkel neerpoten en mensen bij de hand nemen om een gepaste job te vinden, op te klimmen en door te stromen.
Hoe wil uw partij dak- en thuisloosheid uitbannen voor Vlaanderen?
Dak- en thuisloosheid moet in eerste instantie vermeden worden door een integraal sociaal beleid. Zonder tussenschotten tussen werk, onderwijs, huisvesting enz. Lokale besturen, die het dichtst bij de burger staan, moeten verder versterkt worden om die rol op te nemen.
Ook verhuurders moeten bij betalingsproblemen meteen hun weg kunnen vinden naar het lokaal bestuur, om escalatie te voorkomen.
Er is nood aan meer nood- en doorstroomwoningen. Modulaire units zijn hier perfect voor geschikt. De regelgeving is toe aan herziening om meer ruimte te geven aan deze innovatieve woonoplossingen (bv. Wet Breyne).
Lokale besturen dienen finaal aangemoedigd te worden om een lokaal toewijzingsreglement op te stellen, waarbij ze aan specifieke doelgroepen voorrang kunnen verlenen bij de toewijzing van sociale woningen.