Bewonerscongres 2017, Blankenberge: Als betrokkenheid een recht wordt
Gepost op 2017-11-29Sociale huisvestingsmaatschappijen maken ook in Vlaanderen steeds meer de overgang van zuivere bouwmaatschappijen naar sociaal georiënteerde huisvestingsmaatschappijen. Toch is het duidelijk dat bewonersparticipatie bij ons nog in zijn kinderschoenen staat. Op zaterdag 18 november kwamen 200 sociale huurders vanuit heel Vlaanderen samen op het VIVAS bewonerscongres om te kijken waar we al staan en hoe we verdere stappen kunnen zetten in bewonersparticipatie in Vlaanderen.
Welkom
De dag begon met een warm onthaal in zaal Floreal, Blankenberge. De deelnemers kregen koffie en koeken en er was tijd om een praatje te maken met sociale huurders van andere maatschappijen.
Om 10u45 werd de dag ingeleid door Joy Verstichele, coördinator van het Vlaams Huurdersplatform en Luc Brouckmeersch, vertegenwoordiger van VIVAS en huurder bij de Oostendse Haard. Zij heetten iedereen welkom. Hierna werd de rest van de dag in goede banen geleid door de vakkundige begeleiding van Bart Pilate.
Wim Moyaert, directeur sociale huisvestingsmaatschappij Lindenhof (Blankenberge), mocht de spits afbijten. Hij kwam de werking van hun bewonersparticipatieraad toelichten. Wim Moyaert is er van overtuigd dat bewonersparticipatie een meerwaarde is voor een huisvestingsmaatschappij. Het is belangrijk om te luisteren naar de feedback van huurders en hier ook effectief rekening mee te houden. Om de rest van Vlaanderen nog een beetje jaloerser te maken, vertelde hij ook over de appartementen met uitzicht op zee die Lindenhof sinds kort in bezit heeft.
Nood aan een juridisch kader en middelen voor bewonersparticipatie
Viki Leysen, die de werking van VIVAS ondersteunt, kwam het dossier dat VIVAS schreef over lokale bewonersparticipatie toelichten.
In haar beleidsbrief wonen zegt minister Homans: “Ik wil verder werk maken van de bewonersparticipatie binnen de sociale huisvesting, in het bijzonder in een verdere uitbreiding en veralgemening naar alle SHM’s en verdieping naar impact en inhoud van participatie”. Tegelijk stelt VIVAS vast dat er op het terrein nood is aan structurele ondersteuning en extra middelen voor bewonersparticipatie.
VIVAS pleit in het dossier dan ook voor een wettelijke verankering van bewonersparticipatie. Ze zijn voorstander van het inschrijven van een recht op informatie en een adviesrecht. Dit houdt in dat sociale huisvestingsmaatschappijen de huurders zowel op individueel als op collectief vlak informatie moet geven over alle zaken die huurders aanbelangen. Het recht op advies houdt in dat huurders advies moeten kunnen geven aan de huisvestingsmaatschappij, die daar dan rekening mee moet houden of moeten motiveren waarom ze dit niet doen. Lees hier ook een aanvullende beschouwing van Bruno Daems, zelf sociale huurder.
Natuurlijk zijn lokale situaties waarbinnen huisvestingsmaatschappijen werken erg verschillend. Daarom is het noodzakelijk om het wettelijk kader zo te formuleren dat maatschappijen hier samen met hun huurders vorm aan kunnen geven. VIVAS pleit voor het verplicht opstellen van een participatieplan, in samenspraak met de huurders. Dit participatieplan moet stapsgewijs weergeven hoe maatschappijen hun huurders willen betrekken. Dit plan en de uitwerking hiervan moet goed opgevolgd worden door bijvoorbeeld de visitatiecommissie. Het moet gaan over meer dan enkel optimalisering van de dienstverlening.
Daarnaast is er nood aan extra middelen voor de ondersteuning van de sociale huisvestingsmaatschappijen in hun zoektocht naar vormen van bewonersparticipatie. Dit zowel in de opstartfase als in latere fases. Er is ook nood aan extra middelen voor vorming van huurders, zowel lokaal als op Vlaams niveau.
Je kan immers niet zeggen dat participatie belangrijk is, maar er dan geen extra middelen voor voorzien.
Goede voorbeelden binnen bewonersparticipatie
Na het theoretische kader kwamen er een aantal huurders aan het woord over hun praktische ervaring met bewonersparticipatie.
Als eerste was Rita Van Hecke aan de beurt. Zij is huurster in het hart van Antwerpen, bij Woonhaven. Haar bewonersgroep is erg laagdrempelig. Ze organiseren om de twee weken een babbel in een buurtlokaal dat voorzien is door Woonhaven. Hierop is regelmatig de sociale assistente van Woonhaven aanwezig. Verder organiseren ze een aantal grotere evenementen zoals een kerstfeestje, nieuwjaarsreceptie, rommelmarkt… Ze krijgen hiervoor subsidies van de Stad Antwerpen en logistieke ondersteuning vanuit Woonhaven.
Etienne Luyten is huurder bij de Molse Bouwmaatschappij. Na het wegvallen van de professionele ondersteuning van zijn wijkwerking, haakten vrijwilligers geleidelijk aan ook steeds meer en meer af. Het was moeilijk om vervanging te vinden, waardoor een groot deel van de projecten zijn stilgevallen. Etienne blijft zelf wel actief binnen zijn wijk. Hij zet zich in om de belangen van een ruimere groep te verdedigen. Dit doet hij door de problemen waarmee huurders bij hem komen aan te kaarten bij de maatschappij en indien nodig bij de huurdersbond of inspectie. Hij noemt zichzelf al lachend een vakbondsafgevaardigde voor de sociale huurders van zijn wijk.
Annick Rassalle, sociale huurster De mandel en Hanne Mistiaen, ondersteunster huurdersadviesraad De Mandel, komen als laatste hun werking van de huurdersadviesraad toelichten. De Mandel geldt als een van dé voorbeelden binnen bewonersparticipatie in Vlaanderen. Zij wonnen dit jaar dan ook de beste praktijkprijs. De Huurdersadviesraad is sterk ingebed binnen de maatschappij. Ze schrijven jaarlijks een advies over een bepaald thema. De raad van bestuur van De Mandel gaat aan de slag met dit advies en neemt dit echt mee in hun beleid.
Minister Liesbeth Homans sloot het voormiddaggedeelte af met een videoboodschap waarin ze vertelt dat ze besloten heeft om de ondersteuning van VIVAS verder te zetten omdat ze bewonersparticipatie belangrijk vindt. Naar aanleiding van het gesprek tussen VIVAS en Homans over de verdere verankering van lokale bewonersparticipatie, zal ze dit verder bekijken met haar administratie om eventuele stappen te zetten.
Na de vrolijke muzikale oproep voor echte woonzekerheid en een goede woning die het jaarlijkse woonlied met zich meebrengt, kon iedereen aansluiten voor een lekkere lunch met soep, broodjes en dessert.
De namiddagactiviteiten
Na de middag gingen een aantal sociale huurders buitenshuis een wandeling maken in de mooie Polders van Blankenberge, op bezoek bij een sociale woonwijk of naar het Belle-Epoque Museum. Ongeveer de helft van de deelnemers bleef in Floreal om daar inhoudelijke werkgroepen te volgen.
In de eerste werkgroep ‘De rol van de huurders in Nederland en lessen voor Vlaanderen’ ging Bastiaan Van Perlo dieper in op de manier waarop bewonersparticipatie in Nederland georganiseerd wordt. Na het theoretische gedeelte, gingen de deelnemers zelf over verschillende onderwerpen in debat om te kijken hoe deze in België beter aangepakt zouden worden.
In ‘Bewonersparticipatie door de bril van de SHM’ kwamen Leentje Cornelis (Ninove Welzijn), Vannessa Vens (Oostendse Haard) en Hans Heyse (Volkshaard) hun visie op bewonersparticipatie toelichten. Het was duidelijk dat er vanuit de directeurs een grote welwillendheid is om bewonersparticipatie een lokale invulling te geven. Toch werden er ook veel valkuilen aangehaald en blijkt het niet altijd makkelijk om de participatie in de praktijk toe te passen.
In ‘Aan de slag met bewonersparticipatie’ kwamen Liesbeth Brusselaers en Rudi Bloemen van RIMO Limburg toelichten hoe zij, samen met de Limburgse maatschappijen, participatie op de kaart hebben gezet. We onthouden vooral dat het zot zou zijn van de maatschappij om alle jaren ervaring in sociaal wonen die er bij de huurders verzamelt zit zomaar verloren te laten gaan. Als de hele maatschappij, van directeur over bouwmeester tot secretariaatsmedewerker mee in het verhaal van participatie stapt, is dit voor iedereen een winst.
De receptie
Na de inspannende dag, was er nog ruimte om allemaal samen te ontspannen tijdens een deugddoende receptie. Hierop werd er ook nog een primeur voorgesteld. De Vereniging voor Sociale Huisvesting (VVH) ondertekende samen met VIVAS en het Vlaams Huurdersplatform de ‘Europese verklaring voor maatschappelijk verantwoord ondernemen door woonactoren’. Met deze verklaring wil VVH de sociale huisvestingsmaatschappijen van Vlaanderen ondersteunen in hun zoektocht naar maatschappelijk verantwoord ondernemen. Tot slot sprak Myriam Vanlerberghe, gedeputeerde van onder meer huisvesting van de provincie West-Vlaanderen, bewonderende woorden over het engagement van de aanwezige huurders.
Bedankt aan alle deelnemers, sprekers en organisatoren van deze boeiende dag. Wij zien jullie graag volgende jaar opnieuw!