4 op de 10 gemeentes halen doelstelling sociale woningen niet

Gepost op 2022-08-17

Er staan in Vlaanderen 182.436 alleenstaanden en gezinnen op de wachtlijst voor een sociale huurwoning. Zij moeten gemiddeld 1.409 dagen wachten, dat is bijna 4 jaar, op een toewijzing van een sociale woning. Terwijl er overal sociale woningen te weinig zijn, blijkt nu dat zelfs 4 op 10 lokale besturen er niet in slaagt om de door Vlaanderen opgelegde minimale verplichting na te komen.

Groeipad

In 2009 werd beslist hoeveel sociale woningen elke gemeente of stad tegen 2020 op zijn grondgebied moest hebben. Dit werd het ‘bindend sociaal objectief’ genoemd. Het idee was goed, maar het Rekenhof uitte al in 2015 kritiek op de berekeningswijze en de uitvoering van deze plannen. Daarenboven werden doorheen de tijd de doelstellingen aangepast en uitgesteld naar 2025.
De tussentijdse metingen lieten al vermoeden dat veel lokale besturen het opgelegd objectief niet zouden halen. Nu we 2025 naderen, hebben we voor het eerst een volledig beeld. Wonen Vlaanderen maakt voorlopige cijfers bekend waarin ze het gerealiseerde en geplande patrimonium (tot 2025) optelt en dat aantal vergelijkt met het vooropgestelde objectief. Lokale besturen die het niet eens zijn met de analyse van Wonen-Vlaanderen krijgen nu nog even de tijd om correcties aan te vragen. Dus hoewel nog een aantal verschuivingen mogelijk zijn, kunnen we toch al een belangrijke conclusie trekken.

Bindend

Hoewel het objectief voor bijkomende sociale woningen nooit echt ambitieus was, slagen 4 op de 10 Vlaamse gemeentes er niet in om de Vlaamse doelstelling te halen.
Het afgelopen half jaar zijn er enorm veel debatten in de media en in het parlement geweest over de trage aangroei van sociale woningen. Er zijn verschillende redenen waarom er te weinig geïnvesteerd wordt in sociale woningen. Eén daarvan is dat sommige steden en gemeentes geen extra sociale woningen wensen, terwijl anderen door het Vlaams gewest belemmerd worden om er meer te bouwen. En hoewel het als een zogenaamd ‘bindend’ objectief wordt benoemd, heeft Vlaanderen nooit gedreigd met sancties voor gemeentes die de doelstelling niet haalden.

Nieuw groeipad

Het is een gedeelde opdracht voor Vlaanderen en de lokale besturen om voldoende sociale woningen te voorzien, maar uiteindelijk is het de taak van Vlaanderen om het recht op wonen te garanderen. We kunnen dus het een idee van een Vlaams opgelegd groeipad steunen, maar dan moet het wel anders uitgewerkt worden:

1. Er moet een nieuw Vlaams groeipad met concrete objectieven geformuleerd worden dat veel ambitieuzer is. Dat nieuwe groeipad moet gebaseerd zijn op de werkelijke woonnood. Dit staat trouwens ook in het regeerakkoord, maar lijkt op de lange baan geschoven te worden.
2. Gemeentes die het bindend objectief niet behalen, moeten gesanctioneerd worden.
3. Gemeentes die het objectief behalen niet belasten met extra administratieve procedures om financiering te bekomen wanneer ze nog meer sociale woningen willen bouwen.
4. Ook gemeentes die meer dan 15% sociale huurwoningen financiering blijven aanbieden.

Bronnen:
Wachtlijst: VMSW
Bindend Sociaal Objectief: Wonen-Vlaanderen