Liggen jongeren wakker van wonen? In gesprek met Amir Bachrouri, voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad

Gepost op 2023-08-27

De Vlaamse Jeugdraad luistert naar jongeren en brengt hun stem naar buiten. De woonthematiek houdt hen bezig. We laten dan ook graag hun voorzitter Amir Bachrouri aan het woord.

De Vlaamse jeugdraad schreef een advies over de woonthematiek. Waarom vonden jullie het belangrijk om hier aandacht aan te besteden?

Bachrouri: De afgelopen jaren kregen we steeds vaker signalen vanuit jeugdwerkorganisaties én jongeren zelf dat het steeds moeilijker wordt om een veilige en betaalbare woonplek te vinden. Kinderen en jongeren die bezig zouden moeten zijn met jong zijn, leren, hun eerste job, spelen, groeien,… moeten in de plaats daarvan zich mee zorgen maken of de huur betaald kan worden, of er geld genoeg is voor de gasfactuur en of ze zelfs een dak boven hun hoofd zullen hebben volgende week.

Dat we deze verhalen steeds vaker hoorden, werd ook duidelijk in de cijfers, onder andere door de tellingen van LUCAS KULeuven die steeds beter worden, kwamen we te weten dat een stevig deel van de mensen in dak- en thuisloosheid jong is, jonger dan 26 jaar en zelfs jonger dan 18 jaar. Daarnaast was het in onze gesprekken ook best schrikken om te merken dat er ondertussen meer wachtenden op de wachtlijst staan voor een sociale woning dan dat er sociale woningen bestaan in Vlaanderen. Ook op de privé huurmarkt vind je daarnaast zeker niet zomaar een kwalitatieve woning als je met weinig geld moet rondkomen. In onze Waddist-app (een app waarin jongeren dagelijks 3 vragen beantwoorden, van elkaar weten wat anderen antwoorden, en ons zo mee inspireren in ons beleidswerk) gaf 73 procent aan dat ze eraan twijfelden of ze later zouden kunnen wonen hoe ze dat willen of dat ze denken dat dat nooit zal lukken. Dat is een heel grote groep van de jongeren met weinig hoop op de toekomst. En in sommige regio’s in Vlaanderen en Brussel dreigt dat ook terecht te zijn.

We zochten daarom in gesprek met experten, jongeren en jeugdwerkers mee naar oplossingen, we leerden over organisaties die alternatieven zoeken, die bv. leegstand inzetten om jongeren een leefplek te geven en zo voorkomen dat ze op straat moeten leven. Daarbij leerden we ook dat dak- en thuisloosheid zoveel breder en diverser is dan puur wat je ziet op straat. Niet alleen mensen die op straat leven, zijn dak- en thuisloos, maar het gaat over een veel bredere groep mensen die geen veilige, betaalbare, duurzame of gezonde woonplek hebben.

Hoe kwam dit advies tot stand?

Bachrouri: We schreven dit advies in samenwerking met heel wat organisaties op het veld zoals Uit De Marge, Betonne Jeugd, de Kinderrechtencoalitie, Het Netwerk tegen Armoede, SAAMO … We gingen in gesprek met experts rond kansarmoede en woonbeleid zoals Prof. Koen Hermans, jeugdwerkers, lokale besturen en beleidsactoren op Vlaams niveau zoals mensen van Wonen Vlaanderen. We mochten langsgaan bij Kavka in Antwerpen en inloophuis Jump, deden mee met het Bro-congres van Opgroeien (ism. Met andere partners), organiseerden zelf een inleef-avond en hadden gesprekken met kinderen en jongeren die zelf in onzekere, niet-kwalitatieve of onveilige thuissituaties leven.

Wat zijn jullie belangrijkste aanbevelingen?

Bachrouri: We hebben er natuurlijk heel wat, ons advies is vrij uitgebreid, maar we kiezen er een paar:

Kijk naar kinderen en jongeren met woonnoden in hun geheel. Volg hun verhaal multidisciplinair op en werk samen over domeinen heen. Zorg voor continuïteit, vermijd dat ze hun verhaal steeds opnieuw moeten herbeginnen en verlaag zo de drempels.

Het is zo vanzelfsprekend om naar betere samenwerking te vragen over niveaus heen, bijna cliché, maar we moesten het nog eens herhalen omdat het voor heel lastige situaties zorgt in het leven van heel veel jongeren. Denk bijvoorbeeld aan een jongere die niet meer thuis kan slapen, bij verschillende vrienden blijft slapen, zonder inkomen zit en geen werk kan vinden zonder vast adres. Veel jongeren hebben nog nooit gehoord van een referentieadres, de mensen bij heel wat sociale huizen in steden & gemeenten hebben niet veel tijd voor je door werkdruk en als je al die drempels doorworstelt, kan je vaak niet exact zeggen waar je nu wanneer hebt geslapen de voorbije maand en op welk grondgebied dat exact was. We hopen dat maatregelen zoals het aanpassen van de criteria van het referentie adres (cf. de omzendbrief in juli) hier stappen in kunnen betekenen.

Een ander punt is dat we om jongerenspecifiek beleid vragen, het is duidelijk dat je jongeren niet zomaar bij de grote groep mensen in dak- en thuisloosheid kunt opvangen. Daar heb je specifieke plekken, begeleiding en tijd voor nodig.

Eén van de andere punten waar met heel wat andere organisaties ook actie voor ondernamen is het plafond op het bindend sociaal objectief voor bouwen van sociale woningen, waarboven lokale besturen geen bijkomende financiering meer konden krijgen van Vlaanderen. We waren dan ook heel blij dat het Grondwettelijk Hof daar enkele maanden geleden uitspraken over deed. We hopen dat veel lokale besturen voor meer extra sociale woningen zullen gaan, en dat het nieuwe Bindend sociaal objectief meer woningen zal opbrengen, dat er meer hefbomen komen voor lokale steden en gemeenten om woningen te voorzien.

Daarnaast hebben we nog adviespunten rond noodopvang, projectontwikkelingen en voorzien van jeugdruimte, rond informatie voor jongeren (de regelgeving is complex en we hebben mensen nodig die dit kunnen uitzoeken samen mét jongeren), rond de prijzen bij sociale verhuurkantoren tegenover sociale woonmaatschappijen,… naar de mogelijkheden die we kennen uit community land trust-projecten, anti-discriminatiebeleid,… een lange lijst dus.

Het advies schrijven is één iets, maar hoe gaan jullie hier nu verder mee aan de slag?

Bachrouri: We proberen samen met de organisaties die hier al heel lang rond werken een front te vormen; zoals met de huurdersbonden, SAAMO, Betonne Jeugd, Sam VZW, en zo de beleidskracht mee te vergroten. We gaan mee spreken én luisteren op congressen en studiedagen rond wonen en dak- en thuisloosheid en kunnen zo soms boeiende connecties leggen tussen mensen (zoals recent op het congres van de Vlaamse Ruimtelijk Planners). Op overlegmomenten met overheid, ministers en kabinetten halen we de cijfers en mogelijke aanbevelingen aan en benadrukken we de nood aan snelle oplossingen.

En uiteraard werken we, net als de politiek zelf, stilaan al toe naar de verkiezingen en de volgende regering. We hebben een memorandum opgemaakt en gingen daarbij tussen april en juni langs bij heel wat politieke partijen, studiediensten en voorzitters. Daarin zaten ook heel wat voorstellen rond woonbeleid vanuit kinderen en jongeren.

Het komende jaar wordt een aanloop naar de verkiezingen zelf, we zullen mee wegen op de debatten die gevoerd moeten worden als het van kinderen en jongeren zelf afhangt – we bevroegen de afgelopen maanden kinderen en jongeren zelf, en we zorgen ervoor dat die oplossingen in de maanden voor 9 juni en 13 oktober ook de media halen. We houden onze politici verantwoordelijk en zullen ook goed opvolgen wat er in regeringsonderhandelingen en in regeerakkoord van komt. Daarnaast steunen we jeugdorganisaties en lokale steden en gemeenten waar supergoede voorbeelden elke dag gerealiseerd worden, zij wachten niet op beleid en maken ook vandaag al het verschil voor heel veel kinderen en jongeren.

Hier kunt u het volledige advies lezen: https://vlaamsejeugdraad.be/nl/adviezen/wonen