Onbetaalbaar? Onaanvaardbaar!

Gepost op 2020-12-11

Welzijnszorg organiseert een grote campagne over het recht op wonen onder de naam ‘Onbetaalbaar? Onaanvaardbaar!’ Lees hier waarom Welzijnszorg het belangrijk vindt om hier campagne rond te voeren. Teken ook hier de petitie.

 

Onbetaalbare momenten

Je thuis voelen. Thuiskomen. In een goede, veilige woning huizen: dat is onbetaalbaar. Maar voor veel mensen in armoede is goed wonen letterlijk onbetaalbaar.

Iedereen heeft recht op een kwaliteitsvolle, betaalbare woning. In België staat het recht op wonen in de Grondwet (artikel 23, 3°) én in de Vlaamse Wooncode (artikel 3). Je ergens thuis voelen is een basisbehoefte. Zonder veilige thuishaven is het moeilijk om werk te vinden, sociale contacten uit te bouwen of je te integreren. Zelfs je gezondheid staat of valt met je huisvesting.

 

Woonzorgen

In Vlaanderen staan 153.910 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning. In Brussel nog eens 48.804. Deze mensen hebben een laag inkomen en voldoen aan alle voorwaarden. Toch moeten ze een woning zoeken op de private huurmarkt: er zijn namelijk té weinig sociale woningen.

De private huurmarkt discrimineert mensen in armoede. Op basis van afkomst, maar ook op basis van inkomen en statuut (denk maar aan mensen met een uitkering van het OCMW).

Meer dan de helft van de private huurders geeft meer dan één derde van zijn inkomen aan huur. Te hoge huur en te laag inkomen betekent dat er te weinig overblijft voor andere basisbehoeften.

Ook de slechte kwaliteit van de woning baart zorgen. Dit heeft een impact op de fysieke en psychische gezondheid van wie er woont. De kwaliteit van de ‘goedkoopste’ woningen is er niet veel op vooruit gegaan. 13% van de woningen vertoont nog steeds zeer ernstige gebreken.

Te klein wonen is een andere zorg. Overbezetting heeft een zware impact op de gezinsdynamiek. Volwassenen en kinderen hebben geen privacy, of ruimte voor schoolwerk. Ongeveer 1 op 5 mensen in armoede woont in een te kleine woning. Dat is onaanvaardbaar.

 

Wooncrisis

Zitten we dan in een wooncrisis? Ja en neen. Het woord ‘crisis’ doet denken aan een tijdelijke, schrijnende situatie. In werkelijkheid wordt er al jaren geen vooruitgang gemaakt in het woonbeleid. Dit is geen nieuwe crisis. Er gaapt een enorme kloof tussen het papieren grondrecht wonen, en de effectieve situatie op het terrein. Te veel mensen wonen in slechte woningen waar ze te veel voor betalen. Het huidige woonbeleid biedt geen oplossingen.

 

Recht op wonen

De oplossingen zijn nochtans niet vergezocht. Slechts 6% van de woningen in Vlaanderen is momenteel sociale woning. Onze buurlanden hebben een veelvoud van dat aantal aan sociale woningen. Er is dus zeker ruimte voor meer sociale woningen. Een uitbreiding van een kwalitatief aanbod zal de krapte op de private huurmarkt verlichten. En minder mensen zullen genoodzaakt zijn om daar te dure en te slechte woningen te huren.

Een groter aanbod sociale woningen uitbouwen kost tijd. Maar ondertussen moet het beleid het recht op wonen wel garanderen. Zeker groepen die (nog) niet in aanmerkingen komen voor een sociale woning moeten voldoende ondersteuning krijgen. Dit kan via financiële ondersteuning, maar ook door alternatieve woonvormen op de private markt uit te bouwen.

 

Wat verwachten we van het beleid?

Uit de analyse van de huidige situatie op de woonmarkt blijkt duidelijk een ongelijke verhouding tussen inkomensgroepen. Mensen met een lager inkomen hebben vaker kwaliteits- en betaalbaarheidsproblemen. Dit zijn geen natuurwetten. We vragen dan ook om actie te ondernemen om het recht op wonen te garanderen, zeker voor mensen in armoedesituaties.

 

Aanbevelingen
  1. Meer sociale woningen

10.000 nieuwe sociale woningen per jaar in Vlaanderen, 1000 per jaar in Brussel. Dat is het minimale doel. Samen met de renovatie van bestaande sociale woningen en investeringen in het systeem van sociaal via een sociaal verhuurkantoor maken deze nieuwe woningen het verschil.

  1. Verbeter de kwaliteit van de woningen

Wonen in een niet-kwaliteitsvolle woning houdt gezondheidsrisico’s in en heeft een negatieve invloed op je levenskwaliteit. We vraag daarom om te investeren in collectieve buurt- of wijkrenovaties, om rollende renovatiefondsen om te zetten, om hogere renovatiespremies gericht in te zetten en de wooninspectiediensten te versterken.

  1. Privaat huren betaalbaar maken

Ongeveer 30% van de private huurders houdt na het betalen van de huur niet genoeg inkomen over om een menswaardig leven te kunnen leiden. We vragen daarom de uitbreiding van de huurtoelagen en het opzetten van een systeem van huurprijscontrole.

  1. Stimuleer alternatieve woonvormen

Welzijnszorg vzw vraagt meer ondersteuning vanuit de overheid om van alternatieve woonvormen echte oplossingen voor mensen met een laag inkomen te maken. Daarvoor is er nood aan meer erkenning, omkadering en financiële steun. Bijkomend vragen we de overheden om samen naar oplossingen te zoeken voor de problematiek rond het statuut ‘samenwonende’.

  1. Participatie aan het beleid

Welzijnszorg vzw hecht grote waarde aan participatie van mensen in armoede en het middenveld aan het beleid Door werkelijke samenwerking met betrokkenen kan het beleid beter inspelen op noden en problemen op het terrein. We vragen daarom de creatie van een volwaardig strategisch overlegorgaan op het beleidsdomein wonen.

 

Om armoede te bestrijden zijn er op alle beleidsdomeinen acties nodig. Een sociaal rechtvaardig woonbeleid is een essentieel onderdeel van de strijd tegen armoede.

 

Lees meer over de aanbevelingen in het campagnedossier van Welzijnszorg.