Beste politici, lossen jullie de wooncrisis op?

Gepost op 2019-02-16

Op 26 mei 2019 mogen we opnieuw met zijn allen naar de stembus. Het Vlaams Huurdersplatform, de Vlaamse huurdersbonden en VIVAS, vinden het tijd voor een echte omslag in het woonbeleid. Er is vandaag een wooncrisis aan de gang. De komende verkiezingen zijn het moment bij uitstek om ons woonbeleid fundamenteel te herdenken en voor een trendbreuk te zorgen. U kunt hier ons uitgebreid memorandum lezen met 16 krachtlijnen voor een rechtvaardig woonbeleid.

 

RECHT OP WONEN

Het uitgangspunt is het recht op wonen: iedereen heeft recht op een aangepaste woning van goede kwaliteit, die betaalbaar is, met woonzekerheid en die gelegen is in een goede woonomgeving. Sinds de laatste staatshervorming ligt het zwaartepunt van het woonbeleid op het Vlaamse bevoegdheidsniveau, maar ook verschillende federale maatregelen hebben nog een grote impact op de woonsituatie van de Belgen en Vlamingen.

 

WOONFISCALITEIT

Elk jaar gooit onze overheid zowat 1,65 miljard euro over de balk via de woonbonus. Dit fiscaal voordeel voor mensen die eigenaar worden werkt niet. Begin deze week werd nog maar eens een doctoraat gepubliceerd waaruit blijkt dat de woonbonus de woningprijzen de hoogte in stuwt. Daarenboven komt deze maatregel enkel ten goede aan wie een woning wil en kan kopen. Zo verdeelt hij van arm naar rijker. Niet één deskundige durft de woonbonus nog te verdedigen.

Het dringt steeds sterker door dat een eigendomsneutraal woonbeleid aangewezen is. Want ondanks decennialange, buitenproportionele eigendomsondersteuning, is 30% van de Vlamingen geen eigenaar van een woning. Door zo hard te focussen op het verwerven van eigendom, ging er amper aandacht naar de verdere groei van het aantal sociale woningen en werd nauwelijks ingegrepen op de private huurmarkt. Dat is meteen ook de hoofdoorzaak van de huidige wooncrisis.

 

PRIVATE HUURMARKT

Op de private huurmarkt stellen we vast dat de huurprijzen en woonkwaliteit volledig uit balans zijn. Mensen wonen onbetaalbaar, onzeker, te klein en ongezond. Voor panden in een erbarmelijke staat worden ontzettend hoge huurprijzen gevraagd. De huurprijzen in dit marktsegment stijgen sneller dan de inflatie en de kwaliteit verbetert niet. Ondertussen houdt één op drie private huurders na het betalen van zijn huur te weinig over om nog menswaardig te leven en woont bijna de helft van de private huurders in een woning van ontoereikende kwaliteit.

Durf dus te investeren in die private huurmarkt. Maak van de huursubsidie een echte betaalbaarheidssubsidie en schaf de verhuisvoorwaarde af. Verplicht een conformiteitsonderzoek voor elk woning die te huur wordt aangeboden en stimuleer verhuurders om hun woningen in orde te maken. Ken hen bijvoorbeeld ook de renovatiepremie toe als ze betaalbaar, kwaliteitsvol en voor langere duur verhuren. Zorg daarnaast voor een slimme huurprijsomkadering op het onderste segment van de huurmarkt en trek hier de nodige budgetten voor uit.

 

SOCIALE HUURMARKT

Ondertussen tellen we zowat 155.000 sociale woningen in Vlaanderen. Dat is nog steeds maar ongeveer 6,7% van de totale woningvoorraad. 240.000 huishoudens komen in aanmerking voor een sociale woning en 135.000 daarvan staan ook effectief op de wachtlijst. Ondanks een iets hogere investering in sociale woningen, daalt de woonbehoefte dus niet. Aan dit tempo zal het niet lukken. We moeten de investeringen verdubbelen of zelfs verdriedubbelen om het hoofd te bieden aan de huidige wooncrisis.

Afgelopen maand barstte ook het klimaatdebat in alle hevigheid los. Hoe we wonen en hoe er wordt gebouwd en gerenoveerd is daarbij één van de belangrijkste vraagstukken. Tegelijk moeten we zorgen dat maatregelen die het klimaat ten goede komen ook sociaal zijn. Wel, met onze sociale woningbouw hebben we het perfecte antwoord. Want energiezuinige, kwalitatieve sociale woningen zijn bij uitstek geschikt als investering naar een klimaatneutrale samenleving waar iedereen mee kan.

 

EIGENDOMSNEUTRALITEIT

Met de verkiezingen in zicht, sporen we onze politici aan om te kiezen voor een fundamenteel ander woonbeleid. Kies voor het stimuleren van duurzame eigendomsverwerving en -behoud, een volwaardige private huurmarkt en een veel ruimere sociale huurmarkt. Op naar een rechtvaardig woonbeleid waar het recht op wonen geen dode letter blijft.

 

Memorandum van het Vlaams Huurdersplatform, de Vlaamse huurdersbonden en VIVAS