Zeer ontgoochelend plan tegen discriminatie

Gepost op 2018-03-29

Het Vlaams Huurdersplatform en de Vlaamse huurdersbonden tonen zich bijzonder verbolgen over het ontwerp van actieplan tegen discriminatie. Het plan toont een gebrek aan ambitie en gaat lijnrecht in tegen elk wetenschappelijk onderzoek. Eén iets is zeker, hiermee missen we de kans om een gelijke toegang tot de private huurmarkt voor iedereen te verzekeren. Zo blijft discriminatie op de private huurmarkt een huizenhoog probleem.

 

Reeds sinds het begin van deze legislatuur wordt een actieplan tegen discriminatie aangekondigd. Dat is ook broodnodig. Verhuurders mogen hun huurder kiezen, maar mogen niet discrimineren op bijvoorbeeld het soort inkomen, migratie-achtergrond of beperking.

 

Onderzoek Steunpunt Wonen

Het Steunpunt Wonen kreeg in 2017 de opdracht van de minister van Wonen om een beleidsvoorbereidende studie te maken over de mogelijkheden van zelfregulering op de private huurmarkt. Begin dit jaar werd dit onderzoek, uitgevoerd door Jana Verstraete en Diederik Vermeir, gepubliceerd. Het werd een uitgebreid onderzoek met ruime betrokkenheid en consultatie van het werkveld en experts. Het onderzoek zorgt voor juridische klaarheid, ondermeer over het onderscheid tussen selectie en discriminatie.
De onderzoekers komen tot de vaststelling dat zowel een zachtere, sensibiliserende aanpak nodig is, maar ook een sterke handhaving als sluitstuk. Daarenboven bevestigen ze dat het gebruik van praktijktesten een juridisch sluitende methode is om discriminatie objectief vast te stellen. Van uitlokking is dan helemaal geen sprake. Tot slot geven ze aan dat de eigenaars en makelaars onvoldoende georganiseerd zijn om zichzelf voldoende te reguleren.

 

Gentse totaalaanpak

In Gent hebben ze ondertussen een ketenaanpak uitgerold waarbij naast sensibilisering ook via praktijktesten op discriminatie wordt gecontroleerd. Dit onder wetenschappelijke begeleiding van professor Pieter-Paul Verhaeghe. Vermeende daders worden uitgenodigd voor een gesprek met Unia. Enkel wie blijft discrimineren zal straks gesanctioneerd worden. Deze totaalaanpak werpt zijn vruchten af, zo blijkt uit de eerste resultaten.

 

Hoorzitting

Het Vlaams parlement organiseerde begin maart een hoorzitting met ondermeer de onderzoekers van het Steunpunt Wonen, Unia, de grootste eigenaars- en makelaarsvereniging, professor Storme, professor Verhaeghe en het Vlaams Huurdersplatform. Het verslag van deze hoorzitting kunt u binnenkort hier terugvinden.

 

Actieplan discriminatie

Ondertussen is er ook een ontwerp van actieplan. Je zou verwachten dat dit rekening houdt met de conclusies van de experts, maar niks is minder waar. Het actieplan is allesbehalve ambitieus en lijkt eerder op een inventaris van datgene wat vandaag reeds gebeurt. De focus op sensibilisering blijft veel te éénzijdig. Uiteraard zijn sensibiliseringsinitiatieven nodig, maar dat zal altijd onvoldoende blijken.

 

Klachtenprocedure

Daarnaast zouden de bestaande klachtenprocedures bij Unia en het BIV (tuchtorgaan van de makelaars) verder moeten worden bekend gemaakt. Alleen is er een fundamenteel probleem met klachtenprocedures. Discriminerende verhuurders of makelaars zeggen natuurlijk niet zelf dat ze discrimineren. Dus ook het slachtoffer weet vaak niet of hij al dan niet wordt gediscrimineerd. En als hij het al zou weten, kan hij het vaak niet bewijzen. Meteen de reden waarom klachtenprocedures onvoldoende oplossing bieden. Want als je niet weet dat je wordt gediscrimineerd, dan kan je natuurlijk ook geen klacht indienen.

 

BIV

Daarenboven blijkt de klachtenprocedure bij het BIV niet transparant en is er voor huurders ook geen voordeel te behalen bij een klacht. De klacht kan er niet voor zorgen dat de huurder toch toegang krijgt tot de woning. Een huurder kan ook geen schadevergoeding ontvangen. Hoogstens kan de makelaar gesanctioneerd worden. Ook bij de bedrijfscultuur van het BIV kunnen vragen gesteld worden. In het rapport van het steunpunt Wonen lezen we bijvoorbeeld het volgende: “Zo kan het dat de gevolgen van een flagrant racistisch zoekertje, aldus het BIV, beperkt blijven tot een aanpassing, of toch althans wanneer het een eerste overtreding is.”

 

Praktijktesten

Om aan het probleem van klachtenprocedures tegemoet te komen, zijn objectieve vaststellingen nodig. Via praktijktesten kan dit. Door twee mensen te laten kandideren met maar één verschillend kenmerk (bijvoorbeeld de naam, de geaardheid, de aard van het inkomen, …) kan je objectief vaststellen of er al dan niet wordt gediscrimineerd. Juridisch zijn er geen bezwaren tegen correct uitgevoerde praktijktesten. Er wordt uiteindelijk enkel en alleen een vaststelling gemaakt of de bestaande wetten worden nageleefd.

 

Blanco cheque

Respectievelijk de grootste eigenaars- en makelaarsvereniging geven te kennen dat ze vandaag ook al sensibiliseren. Via het sluiten van een convenant zou nu gevraagd worden aan deze organisaties om … verder te sensibiliseren. Een blanco cheque van 1,2 miljoen euro zou hiervoor klaarliggen.  Om subsidies te ontvangen in het kader van een antidiscriminatiebeleid zou je toch een ruimere taakstelling verwachten.

 

De rol van de overheid

Het is duidelijk dat de georganiseerde huurders en makelaars onvoldoende antwoord willen en kunnen bieden op dit probleem. We kunnen dus enkel besluiten dat de overheid dan zelf het heft in handen moet nemen, in plaats van nog jaren in sensibiliseringsrondjes te blijven draaien.

Terug naar de ontwerptafel dus.

 

Lees hier ook het artikel in De Standaard.