Vaak voorkomende vragen over opvang en huisvesting voor vluchtelingen uit Oekraïne
Gepost op 2022-04-19Door de oorlog in Oekraïne zijn veel mensen op de vlucht. De federale regering besloot hen te beschouwen als ‘tijdelijke ontheemde’. Deze mensen worden ingeschreven in het vreemdelingenregister met een verblijfsrecht van 1 jaar, dat verlengbaar is. Ze kunnen daardoor meteen beroep doen op een aantal rechten zoals het recht op een equivalent leefloon, de inschrijving in onze ziekteverzekering en ze krijgen toegang tot de arbeidsmarkt.
Deze mensen moeten ook gehuisvest worden. Dat kan in opvanginitiatieven van de overheid, bij mensen thuis die plek op overschot hebben, via initiatieven van sociale organisaties of op de private markt. Wanneer je zelf iemand in dit kader huisvest, dan meld je dit best bij de burgerlijke stand van je gemeente bij aanvang en bij beëindiging.
We behandelen hier een aantal vaak voorkomende vragen en antwoorden.
Wanneer je Oekraïense vluchtelingen tijdelijk wil opvangen in de eigen huurwoning, raden we aan om te kiezen voor een opvangcontract en niet voor een tijdelijk (onder-)huurcontract.
Ben je zelf private huurder, weet dan dat gedeeltelijke onderverhuring zelfs verboden is, tenzij je op voorhand de schriftelijke toestemming (dus op papier!) hebt van de verhuurder. Veel beter is het echter te kiezen voor een tijdelijk opvangcontract in afwachting van de doorstroming van het opvanggezin naar de huurmarkt of een tijdelijke huisvesting aangeboden door de Vlaamse overheid of lokale besturen. Je vindt beide modelcontracten en meer informatie hier terug.
Wanneer een eigenaar een volledige woning ter beschikking stelt, dan kan deze kiezen tussen een huurovereenkomst of een opvangovereenkomst. Meer informatie daarover kunt u hier terugvinden.
Wanneer een natuurlijk persoon (eigenaar) gebruik maakt van een huurcontract dan is de bepaling van de huurprijs vrij, maar Wonen-Vlaanderen stelde indicatieve huurprijzen op die rekening houden met het gezinstype, het overeenstemmend leefloon, het soort woning en het al dan niet inbegrepen zijn van de kosten in de huurprijs. Voor verhuringen aan tijdelijk ontheemden uit Oekraïne door een SHM, SVK, woonmaatschappij of het Vlaams Woningfonds is deze gereguleerde huurprijs verplicht. Voor elke andere verhuurder zoals openbare besturen, natuurlijke personen .. wordt sterk aangeraden om deze te volgen.
Alleenstaande persoon
zelfstandige woning | kamer |
438 euro (incl. kosten)
328 euro (excl. kosten) |
219 euro (incl. kosten)
164 euro (excl. kosten) |
Persoon met gezinslast
zelfstandige woning | kamer |
591 euro (incl. kosten)
443 euro (excl. kosten) |
296 euro (incl. kosten)
222 euro (excl. kosten) |
Samenwonende persoon
zelfstandige woning | kamer |
292 euro (incl. kosten)
219 euro (excl. kosten) |
146 euro (incl. kosten)
109 euro (excl. kosten) |
Wanneer u gebruik maakt van een opvangcontract dan kunt u een vergoeding vragen voor een aantal kosten die gepaard gaan met de opvang zoals waterverbruik, elektriciteit en verwarming. Dit kan via een bescheiden maandelijkse forfaitaire vergoeding (richtprijs 50 à 100 € per persoon). In geen geval mag een vergoeding gevraagd worden voor het gebruiksgenot van de woning of een deel ervan omdat dit kan beschouwd worden als een verdoken huur. En dit is in beginsel bij de private woninghuur verboden en bij de sociale huur is zelfs sprake van een absoluut verbod op onderverhuring.
De tijdelijke huisvesting van Oekraïense vluchtelingen moet altijd in veilige, gezonde en menswaardige omstandigheden gebeuren. Er zijn dan ook geen afwijkingen toegestaan op woningkwaliteitsgebreken van categorie III (uit de technische onderzoeksverslagen) die een veiligheids- of gezondheidsrisico inhouden of een inbreuk betekenen op de menswaardigheid.
De Vlaamse Regering heeft de kwaliteitsnormen afgezwakt voor de huur of ter beschikking stelling van woningen of gedeelten hiervan (zoals kamers). De afwijkingen hebben enkel betrekking hebben op de volgende gebreken:
- alle gebreken van categorie I
- gebreken van categorie II in verband met:
- ramen en deuren
- vochtschade
- sanitaire functies/keukenfunctie
- elektriciteit
- licht
- lucht
- oppervlakte
- energetische prestatie
Een lichte of beperkte overschrijding van de woonbezettingsnorm is geen probleem, maar overbewoning (waardoor de bewoning niet langer menswaardig is) is niet toegestaan.
Opgelet dus, deze afgezwakte kwaliteitsnormen zijn enkel van toepassing op verhuring of ter beschikking stelling van woningen of een gedeelte ervan aan Oekraïense vluchtelingen. Ook als gebruik wordt gemaakt van een contract van tijdelijke opvang. Deze afgezwakte normen gelden trouwens ook voor sociale huurwoningen die leegstaan in afwachting van sloop, renovatie of verkoop en nu tijdelijk verhuurd worden aan Oekraïense vluchtelingen.
Meer informatie over de kwaliteitsnormen kunt u hier terugvinden.
Voor zowel huurcontracten als opvangcontracten gelden dezelfde opzegtermijnen. De hoofdhuurder of het onthaalgezin (de aanbieder van opvang) kan te allen tijde tussentijds opzeggen met 7 dagen zonder opzegvergoeding. De opzeggingstermijn neemt een aanvang op de derde werkdag na de dag waarop de opzegging is gedaan.
De onderhuurder of de gebruiker kan zonder opzegtermijn of -vergoeding opzeggen. De opvangovereenkomst of onderhuurovereenkomst wordt dan beëindigd op de derde werkdag na de dag waarop de opzegging is gedaan.
Een aangetekend schrijven is niet absoluut vereist, zodat ook een mail, SMS of whatsappbericht mogelijk is. Maar met een aangetekend schrijven beschikt men wel over een onweerlegbaar bewijs van opzegging.
Ben je sociale huurder dan moet je de tijdelijke bijwoonst of opvang vooraf melden aan de sociale verhuurder (SHM, SVK, andere…). Vergeet dit niet want zoiets zou gezien kunnen worden als een ernstige tekortkoming. Mocht je sociale verhuurder dit verbieden, neem dan onmiddellijk contact op met de huurdersbond om na te gaan of het verbod wel gerechtvaardigd is. Het is als sociale huurder verboden om onder te verhuren. Maak dus best gebruik van een opvangcontract. In dat geval mag de sociale huisvestingsmaatschappij het inkomen van deze personen niet in aanmerking nemen voor de berekening van de sociale huurprijs.